(၁) ကိုယ်ရေးအကျဉ်းလေး မိတ်ဆက်ပေးပါဦး။
ခုလို ကိုဂျေမေးမြန်းတဲ့ interview မှာပါဝင်ခွင့်ရလို့ ဝမ်းသာရပါတယ်။ တကယ် တော့ခု interview ကို လက်ခံထိုက်သူတော့လုံးဝမဟုတ်ပါ။ ဒါမဲ့လူတိုင်းကိုယ်စီ ကိုယ့်ရဲ့နယ်ပယ်မှာ တန်ဖိုးဖြတ်မရတဲ့ အခက်ခဲတွေ၊ အတွေ့အကြုံတွေရှိကြတာမို့ music ဆိုင်ရာမှာ အားလုံးကိုယ်စားပြောရတာမဟုတ်ပဲ personal နဲ့သက်ဆိုင်ပြီး ဖြေချင်ပါတယ်။ ကျနော့်နာမည် ဂျေယော်ဆာပါ။ ကျနော်က ပူတာအို ပါခီးကျေးရွာက ဉီးဝါဆီးရဲ့၊ ဒေါ်ဒူးဂျော်ဟဲ့တို့ရဲ့ စတုထ္ထမြောက်သားပါ။ အနုပညာနာမည်သီးသန့်ရယ်လို့မထားပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သီချင်းဖန်တီးကြတဲ့ငယ်ချင်းတွေက ကျနော့်နာမည်ကို အမျိုးမျိုး ထည့်ပေးထားကြတာတော့တွေ့ရပါတယ်။ JY-YO-S / YO- S/ Jay Yaw Sar/ Jesse Jay ဒါမဲ့ဒီနာမည်လေးခု က ကျနော်ပါပဲ။
(၂) ဂီတနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပထမဦးဆုံး ဆရာက ဘယ်သူလဲ။ ဘယ်လို လေ့လာသင်ယူ ခဲ့ရပါသလဲ။
ကျနော့်ရဲ့ လက်ဉီးဆရာက ကျနော့်ဖခင်နဲ့ အဘွားပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့က ဂီတပညာ အမွေကို ပထမဦးဆုံး မိတ်ဆက်ပေးခဲ့သူတွေပါ။ အဖေက လီဆူရိုးရာ ဂီတကိုကောင်းကောင်းမွန်မွန် သင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အဘွားက ပလွေတို (ꓔꓲꓸ ꓳ ꓟ)၊ ပလွေရှည် ( ꓙꓱꓽ ꓡꓱꓽ) သင်ပေးပါတယ်။ ကျွန်တော် ၆ တန်းလောက်ကတည်းက လီဆူရိုးရာအတီးအမှုတ်တွေ စတီးနေခဲ့ပါတယ်။
(၃) ပူတာအိုမှာ နေစဉ်တုန်းက ဘယ်ဂီတ တူရိယာတွေကို အများဆုံး တီးခတ်ခဲ့ပါသလဲ။ ဘယ်လိုမျိုးပွဲလမ်းသဘင်တွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ဖူးတာလဲ။ ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ဆုရဖူးသလား။
ပူတာအိုမှာနေတုန်းကအဓိကအားဖြင့် လီဆူရိုးရာဂီတာ နဲ့ ပလွေ တီးမှုတ်ပါဝင်ခဲ့ရတာတော့အများကြီးပဲ။ လီဆူယဉ်ကျေးမှုလူကြီးတွေ ကကြီးမှုးပြုလုပ်တဲ့ ရိုးရာဆိုင် အတီး၊ အက သင်တန်းတွေမှာ ပါဝင်ဖူးပါတယ်။ လီဆူနှစ်သစ်ကူးပွဲတော် လေယဉ်ကွင်းမှာ ကျင်းပတုန်းကလည်း ၂ မျိုးတီးခပ်ခဲ့ပါတယ်။ ပြည်ခိုင်ဖြိုးပါတီလူကြီးတွေခေါ်လို့လည်း မန္တလေးမြို့အထိ ရိုးရာဂီတာ လိုက်တီးပြခဲ့ဖူးပါတယ်။ ပတအမှာနေတုန်းက ပြိုင်ပွဲရယ်လို့တော့ တခါမှမကြုံခဲ့ဖူးဘူး။ အခမ်းအနား၊ ပွဲလမ်းသဘင်တွေမှာ ရိုးရာဂီတအားဖြင့် ပါဝင်မှုအတွက် ဂုဏ်ပြုမှတ်တမ်းလွှာတွေ၊ video မှတ်တမ်းတွေတော့ ရဖူးပါတယ်။
(၄) ရန်ကုန်ကို စရောက်တာ ဘယ်နှစ်ခုနှစ်မှာလဲ။ ဘယ်လိုနဲ့ရောက်လာတာလဲ။
ရန်ကုန်ကိုရောက်လာတာ ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ နာဂစ်ပြီးချိန်ပေါ့။ ရောက်လာတဲ့ရည်ရွယ်ချက်က music ကျောင်းတက်ဖို့မဟုတ်ပါဘူး။ မိဘတွေ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်ဖြစ်စေချင်လို့ ကျွန်တော်လည်း ကျမ်းစာကျောင်းတက်ပြီးမှ သူတို့ကို သေချာပြောပြနိုင်မယ်ဆိုပြီး ရန်ကုန်၊ မှော်ဘီကျမ်းစာကျောင်းကို ရောက်လာခဲ့ရတာပါ။ ကျနော်ကျမ်းစာကျောင်းတက်ပြီးကောင်း၂အသက်ရှင်ပြရင် တနေ့နေ့ သူတို့ပြောင်းလဲရမယ်လို့ ယုံကြည်ခံစားချက်နဲ့ပေါ့။
(၅) ရန်ကုန်ရောက်တော့ ဂီတသီအိုရီတွေကို လေ့လာခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဘယ်နှစ်ခုနှစ်က စတင်ပြီး ဘယ်အဆင့်အထိ ဘယ်ဆရာ၊မတွေဆီမှာ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပါသလဲ။ သင်တန်းမှာ ထူးချွန်စွာ အောင်မြင်ခဲ့တဲ့ အမှတ်တရတွေ ရှိရင်ပြောပြပါဦး။
ကျနော် ရန်ကုန် EBI ကျမ်းစာကျောင်းရောက်လာတော့ ကျမ်းစာအပြင် Music နဲ့ပတ်သက်တဲ့ Theory တွေ၊ Music history (survey) တွေ၊ Praise and Worship ပိုင်း သဘောတရားတွေပါ လေ့လာခဲ့ရတယ်။ အဲ့ချိန် music ဆရာမ က MIT BARS ဘားစ်ကျောင်းက ဆရာမ ဒေါ်နော်ဆေးထူးလူးပေါ့။ သူက music theory နဲ့ပတ်သက်လို့ ကျနော့်လက်ဉီးဆရာမပါ။ Finale computer music program ကိုလည်း သူ့ဆီကပဲလေ့လာခဲ့တာပါ။ music ကျောင်းတက်ခဲ့ရတာ ၃ နှစ်ဆိုတော့ ဆရာ၊မတွေကများတယ်။
music လေ့လာတဲ့ချိန်ကျနော် အများကြီး ရုန်းကန်ခဲ့ရပါတယ် ကျောင်းစရိတ်အတွက် ရသမျှမှုန့်ဖိုးတွေ မှော်ဘီနေတုန်းက စပါးရိတ်ပြီးရတဲ့ငွေ၊ ကြည့်မြင်တိုင် ဈေးရှေ့၊ ကမ်းနားလမ်းညဘက်တွေမှာ အကင်အမျိုးမျိုး ရောင်းတဲ့ ငယ်ချင်ဆိုင်မှာ စားပွဲ အတင်အချ၊ ညနေပစ္စည်းသိမ်းကူ၊ ကားပေါ်တင်ကူ၊ ချကူနဲ့ သင်တန်းကြေးရှာဖွေခဲ့ရပါတယ်။ ကျနော်က A. D.C.M ခေါ်တဲ့ဒီပလိုမာ Diploma in Church Music ကို 2013မှာ ရခဲ့ပါနယ်။ ကျောင်းတက်တုန်းက အတန်းမှာ နှစ်တိုင်းဆုရခဲ့ပါတယ်။ second prize, first prize စသည်ဖြင့်ပေါ့။ နောက်ဆုံးနှစ်မှာတော့ third prizeရခဲ့ပါတယ်။ qualifiedဝင်ခဲ့ပေမဲ့ မြန်မာပြည်မှာ အဲ့ချိန်က မြူးဇစ်ဆိုင်ရာမှာ ပိုမြင့်တဲ့ degreeပေးတဲ့ကျောင်းမရှိတော့ နားခဲ့ရပါတယ်။ ခုတော့ အလုပ်တစ်ဖက်နဲ့ ဆက်မတက်နိုင်တော့ဘူးပေါ့။
(၆) သံပုံ ( ခေါ် ) ပဲပင်ပေါက် ဂီတနှုတ်စ် နဲ့ လီဆူခရစ်ယာန်တွေ သုံးတဲ့ ဂီတသင်္ကေတ (အရှေ့တိုင်းဂီတသင်္ကေတ) တို့ရဲ့ တူညီမှု နဲ့ ခြားနားမှု တို့ကို သုံးသပ် ဝေဖန်ပေးလို့ရမလား။
မြန်မာပြည်မှာ လူအများကတော့ Staff note ကိုပဲပင်ပေါက်နုတ်စ်လို့ခေါ်ကြပါတယ်။ ပဲပင်ပေါက်နဲ့တူလို့လား or လေ့လာရတာအချိန်မပေးချင်လ်ု့ သမင်သရော်ခေါ်တာလားတော့ကွဲကွဲပြားပြား မသိပါဘူး။ ဒါမဲ့ staff note ကို Staff note လို့ အမှန်အတိုင်း ခေါ်ကြရင်တော့ပိုကောင်းတာပေါ့လေ။ အရှေ့တိုင်း noteကြတော့ Number note ကို ပြောတာလို့ ယူဆပါတယ်။ number note ကိုလည်း အာရှလူတွေ အားလုံးမသုံးကြဘူးထင်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်မှာဆိုရင်တော့ အဓိက နယ်ဘက် လီဆူ၊ ရဝမ်တွေ သုံးကြတာများပါတယ်။ staff note နဲ့ number noteနဲ့ ယှဉ်ရင်တော့ သူ့ဟာသူအဆင်ပြေပြီး အလုပ်ဖြစ်နေတာတွေ့ရတယ်။ Staff note ကပိုကောင်းပြီး number note က မကောင်းဘူးရယ် လို့တော့ပြောဖို့ မရှိပါဘူး။ အားလုံးကတန်ဖိုးဖြတ်မရတဲ့ ဖန်တီးထားတဲ့ အရာတွေပါ။ ဒါပေမဲ့တစ်ချက်သုံးသပ်ကြည့်ရင်တော့ ခုကျနော်တို့သုံးနေတဲ့ ခရစ်ယာန်ဓမ္မသီချင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောရမယ်။ အနောက်တိုင်းက ပညာရှင်တွေရေးစပ်ထားတဲ့သီချင်းတွေများပါတယ်။ ဒါကိုမှ staff note ကို ပိုင်တဲ့ mission ဆရာတွေက သူတို့နဲ့ဆိုင်တဲ့လူတွေအတွက် number note သို့ ပြန်ပေးထားတာလေ။ အဲ့ကြောင့် သေချာသေလေ့လာတဲ့ချိန် notes သံဖိုး (အသံတန်ဖိုး) ကွာဟမှုတွေ ကိုယ့်ဘာသာစကားနဲ့ noteအနိမ့်အမြင့်နဲ့ မမျှတဲ့အရာတွေတော့ အနည်းအများရှိနေတာ သတိပြုမိပါတယ်။ ပြီးတော့ number note ဓမ္မသီချင်းစာအုပ်မှာမပါတဲ့ တခြား ခရစ်ယာန်ဓမ္မသီချင်းတွေ၊ ခွန်အားရဖွယ်သီချင်းတွေ၊ ပွဲလမ်းသဘင် အမျိုးမျိုး အတွက်သီချင်းတွေအများကြီးရှိသေးတယ်။ staff note ကိုဖတ်နိုင်ဆိုနိုင်သူကြတော့ ပိုသင်စရာ မြင်စရာရှိတယ်လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။
(၇) လီဆူတွေရဲ့ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု ဂီတသံစဉ်ရဲ့ ထူးခြားမှုကို အနောက်တိုင်း ဂီတသီအိုရီဘက်ကနေ ချည်းကပ်ပြီး သုံးသပ်ပြနိုင်မလား။
လီဆူရိုးရာ ရိုးရာအတီးအမှုတ်သံစဉ်တွေကို ကြည့်တဲ့အခါအပြောင်းအလဲသိပ်မရှိပဲ မယ်လိုဒီ လေးငါးလုံးနဲ့ တီးကြ ကကြတာသတိထားမိပါတယ်။ ဥပမာ- လီဆူရိုးရာ ဂီတာ နဲ့ ပလွေတို အသံတွေက အားလုံးနီးပါးတူနေတယ် ( 6, 1 3 6= လာ တို မီ လား) ဆိုတဲ့ melody လေးလုံးကို အခြေခံတီးလုံး ꓖꓪ ꓡꓯꓼ ꓙꓴ- ဂွါလေဂျူ မှာ အမြဲသုံးကြတယ်။ မြူးမြူးကြွကြွ ကခုန်တီးလုံးတွေမှာမှ (5 ဆို)တစ်လုံးတွဲ တီးတာတွေ့ရပါတယ်။ (ပူတာအို လီဆူ တီးလုံးအနေထားကို သုံးသပ်တာပါပဲ။ မိုးကုတ်နဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံက တီးလုံးတွေကတော့ လေ့လာနေဆဲပါပဲ)။
ဒီနေရာမှာ တစ်ခုပြောစရာရှိပါတယ်။ music history ကိုလေ့လာတဲ့အခါ ကြိုးတပ်တာရိယာ၊ လေမှုတ်တူရိယာရှိတဲ့ လူမျိုးတွေဟာ အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းမြင့်မားတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒီအတိုင်းဆိုရင် လီဆူတွေအတွက် လေမှုတ်တူရိယာ ချွေလွေ ခေါ် ပုလွေ၊ ကြိုးတပ်တူရိယာ ချီဘီ ခေါ် ဂစ်တာ ရှိနေတော့ ဂုဏ်ယူစရာအ ချက်ပေါ့လေ။ လီဆူဘိုးဘေးတွေက အတီးအမှုတ် အနုပညာမှာ အတော်အဆင့်မြင့်တဲ့အထိ တီထွင်ဆန်းသစ်နိုင်ခဲ့တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားနေပါတယ်။
(၈) ဆရာလေးစား အားကျအတုယူနေရတဲ့ ပြည်တွင်းက ပညာရှင်တွေရှိပါသလား။ ဂီတအနုပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ဖို့ အဓိက အရည်အချင်းတွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ။
ဟုတ်ကဲ့။ ကိုယ့်လူမျိူးထဲကဆိုရင် အာရိ မာထီးရဲ့၊ အာရိ အားဆီတို့ပါ။ သူတို့ကတကယ်ပင်ကိုစွမ်းရည်ရှိတဲ့သူတွေပါ။ ကျနော် music လေ့လာခဲ့တုန်းကလေ ကိုယ့်လူမျိုးထဲ က အနုပညာရှင်တွေဘယ်သူရှိလဲလို့မေးခံရဖူးပါတယ်။ သူတို့ပြောပြတော့ ကိုယ့်လီဆူလူမျိုးထဲမှာမက တပါးလူးမျိုးတွေပါ သူတို့ကို သိနေကြပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ ဖန်တီးမှုတွေက အခြားလူမျိုးတွေအထိပါ ထိုးဖောက်နိုင်တယ်ပေါ့။ လူမျိူးခြား သူငယ်ချင်းတွေကြားမှာ သူတို့ကြောင့် မျက်နှာရခဲ့တယ်။ Musicမှာ ထူးချွန်တဲ့သူဖြစ်ဖို့က အဓိက ဇွဲနဲ့ စည်းကမ်းရှိမှုလို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။
(၉) လတ်တလော ဂီတနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေလုပ်နေပါသလဲ။ ဘယ်လို တူရိယာတွေကို တီးခတ်တာ ပိုမိုနှစ်သက်ပါသလဲ။ ဂီတပညာ လေ့လာမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆရာရဲ့ ရည်မှန်းချက် ကိုပြောပြနိုင်မလား။
ခုလက်ရှိမှာ ကျနော်က Staff note နဲ့ကွာယာတွေကြိုးစားရေးဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော်က instrument player မဟုတ်ပါဘူး conducting နဲ့ကျောင်းပြီးသူပါ။ ဒါပေမဲ့ piano တီးရတာနှစ်သက်ပါတယ်။ piano တီးရတာက ကျနော်ကွာယာသင်တဲ့ချိန် ပိုအထောက်အကူဖြစ်စေတယ် piano ရှိရင် သင်ရတာ သိပ်အော်ဆိုပြစရာမလိုဘူးပေါ့။ အဲ့ကြောင့်ပါ။ ရည်းမှန်းချက်က တနေ့နေ့ ဘုရားအခွင့်ပေးရင် ကိုယ့်ရိုးရာ တီးလုံးတွေကို စုစောင်းပြီး staff note နဲ့ စာအုပ်လေးပြုစုချင်ပါတယ် ( မြန်မာလို or English လို ရှင်းပြချက်တွေနဲ့ပေါ။) စာတမ်းတခုခုအတွက် ကိုယ့်ရိုးရာ music ဆိုင်ရာ ပြုစုဖို့လုပ်ရင် အစအနကိုမတွေ့နိုင်တဲ့အရာတွေ ကျောင်းတုန်းကကြုံခဲ့ဖူးလို့ပါ။ )။ နောင်မှာ ကျောင်းတက်မယ့် လူငယ်တွေအတွက် လုပ်ပေးချင်တာပါ။ ဒါမဲ့ ရိုးရာ music က လူမျိုးတစ်မျိုးလုံးနဲ့ ကျယ်ပြန့်တယ်။ အချိန်ယူလေ့လာ ပြီးလုပ်ဖို့လိုမယ်လို. ထင်ပါတယ်။
(၁၀) ဆရာသင်ယူခဲ့ရတဲ့ ဂီတပညာသီအိုရီတွေ၊ ကျွမ်းကျင်မှုတွေကို လူငယ်တွေဆီရောက်အောင် ဘယ်လိုမျိုး လက်ဆင့်ကမ်းပေးနေပါသလဲ။ (လူငယ်တွေကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြုစုပျိုးထောင်ရေးမှာ ဂီတရဲ့ အရေးပါမှုကို မြင်သာအောင်ရှင်းပြစေချင်)
ကျနော်က သင်ယူနေဆဲပါ။ ဒါမဲ့ကျနော်သိတဲ့အရာတွေကို ကျမ်းစာကျောင်းတွေမှာ လက်ဆင့်ကမ်းသင်ပေးနေပါတယ်။ Music က လူကြီး၊ လူငယ်အားလုံး အတွက် လိုအပ်တဲ့အရာပါ။ အနောက်တိုင်းကလူတွေဆိုရင် သူ့တို့ရဲ့ကလေး ညဏ်ရည်၊ စိတ်ဓာတ်ဆိုင်ရာ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာဖို့အတွက် မိခင်ဝမ်းဗိုက်မှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်ကတည်း soft ဖြစ်တဲ့ music တွေ ကို တစ်ရက် တနာရီ or နာရီဝက်နားထောင်ပေးကြတာတွေရှိတယ်။ ပြီးတော့ ငယ်ငယ် ကတည်းက music ကိုထိတွေ့ခံရတဲ့ကတည်းက သာမန်ကလေးတွေထက် ညဏ်ရည်မြင့်တယ်။ သင်္ချာညဏ်မြင့်မားလာတတ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကြမ်းတမ်းတဲ့ music လိုင်းတွေ၊ metal rock တွေကို ဆိုလိုချင်တာတော့မဟုတ်ပါ။ ဘာသာတရားမှာလဲ မြူးဇစ်က အရေးပါသလို၊ မူးယစ်ဆေးဖြတ်တဲ့ သူတွေအတွက်တောင် မြူးဇစ်က အကောင်းဆုံးကုသရန် ဆေးလက်နက်တခုလို ဖြစ်လာနေပါတယ်။
(၁၁) စာဖတ်သူတွေကို ဘာများ ထပ်ပြောပြချင်ပါသေးသလဲ။
ကျနော်တစ်ယောက်တည်းထင်တာ၊ မြင်တာ ပြောဖြစ်တာမို့ လိုအပ်ချက်များပါခဲ့ရင် နားလည်ပေးကြဖို့တောင်းပန်လိုပါတယ်။ အကြံပေးစရာအချက်များရှိခဲ့ရင်လည်း facebook account @ Jesse Jay chat box မှာ အကြံပေးကြဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ အားလုံးကို ကျေးဇူး တင်ပါတယ်။
